صحنه، مرگ مایسترو را باور نمی کند! - وبلاگ عینک پرادا

به گزارش وبلاگ عینک پرادا، انیو موریکونه، آهنگساز ایتالیایی که به قول روزنامه گاردین موتزارت سینما نامیده می شد، در 91 سالگی در رم درگذشت. آژانس خبری آنسای ایتالیا در خبر درگذشت این آهنگساز عظیم اشاره نموده است که او چند وقتی بود به دلیل شکستگی استخوان ران در بیمارستان بستری بود.

موریکونه که یکی از چند بزرگ تاریخ موسیقی فیلم شناخته می گردد، در بیش از هفت دهه فعالیت سینمایی موسیقی بیش از 500 اثر را ساخت. او که در جهانی سینما با نام مایسترو شناخته می شد، خالق موسیقی فیلم های مهمی، چون خوب بد زشت، به خاطر چند دلار بیشتر، صحرای تاتارها، دسته سیسیلی ها، پیش از انقلاب، افسانه 1900، مالنا، سینما پارادیزو، زن یکشنبه و بی شمار فیلم و سریال دیگر بوده و در کارنامه اش انواع و اقسام جایزه های سینمایی به یادگار مانده است.

یکی از مهم ترین یادگار های او برای تاریخ سینما وسترن های اسپاگتی است که مثلث سرجیو لئونه کارگردان، کلینت ایستوود بازیگر و انیو موریکونه آهنگساز را به حافظه تاریخی سینما اضافه نموده اند. همکاری بلندمدت با فیلمسازانی، چون کوئنتین تارانتینو، جوزپه تورناتوره و شماری از بزرگ ترین فیلمسازان تاریخ از دیگر یادگاری های موریکونه برای تاریخ سینماست. موریکونه سال2007 جایزه اسکار افتخاری و سال 2016 نیز این جایزه را برای فیلم هشت نفرت انگیز کوئنتین تارانتینو دریافت نموده بود. اولین شخصی که خبر مرگ انیو موریکونه را منتشر کرد، وزیر بهداشت ایتالیا روبرتو اسپرانزا بود که در توییتر نوشت: آدیو مایسترو!

دقایقی بعد از انتشار خبر درگذشت انیو موریکونه روزنامه گاردین نوشت: انیو موریکونه، آهنگساز ایتالیایی که کارنامه موسیقایی اش تنوع بی نظیری دارد و تمام ژانر ها را از وسترن اسپاگتی گرفته تا فیلم های عاشقانه، ترسناک و علمی-تخیلی را شامل است؛ به تأیید وکیلش درگذشت. به گفته وکیل موریکونه او پیش از مرگ با همسر و فرزندانش خداحافظی کرد و خاطره ای دلنشین از خود ساخت.

در بقیه سطور مقاله گاردین درباره موریکونه البته از این اغراق آشکار خبری نیست: موریکونه که سال 1928 به جهان آمده بود، از شش سالگی ترومپت به دست گرفت و تقریبا در همان حوالی هم اولین آهنگش را ساخت. انیو بعد از تحصیل در رشته موسیقی کلاسیک آغاز به ساخت موسیقی برای تئاتر و رادیو کرد و همزمان برای خوانندگان پاپ هم ملودی های پیروزی ساخت. اما شهرت او بیشتر مدیون موسیقی هایی بود که در سینما ساخت.

موریکونه که تقریبا از اواسط دهه 1950 وارد سینما شده بود، تقریبا در تمام ژانر ها فعالیت نموده و نکته جالب این است که برخی از ملودی های او در گذر زمان معروف تر از فیلم هایی شدند که او موسیقی شان را نوشته بود. مثلا این روز ها کمتر کسی فیلم مریم مجدلیه جرج کاوالروویچز را که سال 1971 ساخته شده است، به یاد می آورد، اما دو قطعه موریکونه برای آن فیلم از محبوب ترین آثار او هستند و حتی یکی از آن ها همین سال گذشته پس از استفاده مجدد از آن در یکی از سریال های بی. بی. سی دومین آهنگ پرفروش در بریتانیا شد.

آثار دهه 1960 موریکونه برای فیلم های وسترن سرجیو لئونه شاید پیروز ترین موسیقی های موریکونه قلمداد شوند. ملودی هایی که با سوت نواخته می شوند و در کلیتشان شاهد ترکیب عناصر سمفونیک با صدا های شلیک و گیتار هستیم؛ خیلی زود تبدیل به نمادی برای ژانر وسترن می شوند. سرجیو لئونه می گوید که فیلم های من عملا فیلم های صامت هستند و دیالوگ های کمی دارند، بنابراین موسیقی موریکونه در آن ها لازم است و بر اعمال و احساسات تأکید می نماید.

این فیلم ها و موسیقی هایشان چنان تأثیر روشنی در تاریخ سینما گذاشتند که فیلمسازی، چون کوئنتین تارانتینو، نیم قرن بعد از ساخته شدن آن فیلم ها خواهان تکرار چنین همکاری پرثمری در فیلمش شد و در هشت نفرت انگیز، بیل را بکش، حرامزاده های بی آبرو و جانگوی از بند رهیده با موریکونه همکاری کرد. همکاری جذابی که برای موریکونه هم خوب شد و او را به اولین جایزه اسکار زندگی اش رساند (البته اگر اسکار افتخاری او را به شمار نیاوریم).

دیگر فیلم های مهم کارنامه موریکونه عبارتند از چیز به کارگردانی جان کارپنتر، سینما پارادیزو ساخته جوزپه تورناتوره، نبرد الجزیره ساخته جیلو پونته کوروو، روز های بهشت ساخته ترنس مالیک، فیلم تسخیرناپذیران ساخته برایان دی پالما و...

انیو موریکونه تا همین اواخر به کار ادامه می داد و به گفته گاردین در سال 2019 هنوز ارکستر خود را داشت و با آن ها به طور مرتب اجرا می کرد. تا به امروز بیش از 70 میلیون نسخه از آلبوم های موریکونه به فروش رسیده است. او علاوه بر دو جایزه آموزشگاه اسکار پیروز به کسب چهار جایزه گرمی و 6 بفتا شده است. او پارسال در گفت وگویی تلویزیونی آخرین صحبت هایش را با دوستدارانش انجام داده بود: من با فیلمسازان درجه یکی کار نموده ام. اما امروزی ها کمتر به سراغم می آیند و معمولا با آهنگسازان جدید کار می نمایند. با این سن و سال دیگر آرزوی کارکردن تحت شرایط خاص را ندارم، بنابراین پیشنهاد ها را ردمی کنم، چون اصلا دلم نمی خواهد درحالی که قلم در دست هایم است، بمیرم!

یک همکاری پرثمر

انیو موریکونه برای بیش از 500 فیلم، موسیقی ساخته است، اما بیراه نیست اگر بگوییم بیشتر مخاطبان سینما او را با ملودی های دلهره آوری که در دهه 1960 برای سه گانه وسترن اسپاگتی سرجیو لئونه ساخته است، می شناسند. فیلم هایی، چون به خاطر یک مشت دلار، برای چند دلار بیشتر و البته خوب بد زشت که در تمام آن ها کاراکتر کلینت ایستوود با آن شمایل همیشگی مرد بی حرف و بی نام داستان را پیش می برد.

سرجیو لئونه، کارگردان این سه فیلم (و بی شمار همکاری دیگر با موریکونه، ازجمله روزی روزگاری در غرب، روزی روزگاری در آمریکا و...) گفته که مشارکت موریکونه در فرایند فیلم هایش بی جانشین و ضروری بوده و نوع خاصی از همکاری در میان این دو رواج داشته است که جهانی سینما شبیه آن را به یاد ندارد. درواقع موریکونه با آشنایی به حال وهوا و احساس و سلیقه لئونه موسیقی فیلم های او را قبل از فیلمبرداری می نوشت، بنابراین او می توانست دکوپاژ خود را براساس موسیقی و نقطه تقطیع موسیقی موریکونه انجام دهد. در حقیقت سرجیو لئونه گفته که موریکونه به نوعی همکار او در کارگردانی فیلم هایش بوده است.

روابط لئونه و موریکونه چنان نزدیک بود که زمانی که کلینت ایستوود خود به جهانی کارگردانی وارد شد و فیلم وسترن نابخگردده را ساخت، موریکونه به خاطر وفاداری به لئونه ساخت موسیقی این فیلم را نپذیرفت. موریکونه سال 2014 در گفت وگویی با بی. بی. سی گفت از این تصمیم پشیمان است و حس می نماید یک فرصت بزرگ را از دست داده است. موریکونه پیش از اینکه برای ساخت موسیقی فیلم هشت نفرت انگیز برنده جایزه اسکار گردد، برای فیلم هایی مانند روز های بهشت، مأموریت، تسخیرناپذیران، بوگی و مالنا نامزد دریافت اسکار شده بود. او بار ها و بار ها گفته که به نظر خودش موسیقی فیلم روزی روزگاری در آمریکا ساخته سرجیو لئونه بهترین اثر کارنامه اش است.

مایسترو از زبان دیگران

ای. آر رحمان، آهنگساز برنده اسکار فیلم میلیونر زاغه نشین در اولین دقایق بعد از انتشار خبر درگذشت موریکونه توییت کرد: تن ها آهنگسازی، چون انیو موریکونه می تواند زیبایی، فرهنگ و عاشقانه های دیرپای ایتالیا در دوران پیش از واقعیت مجازی و حتی پیش از اینترنت را به احساس شما هدیه دهد. تنها کاری هم که ما برای مایسترو می توانیم انجام دهیم این است که آثارش را قدر بدانیم، لذت ببریم و یاد بگیریم.

رحمان تنها آهنگسازی نبود که با درگذشت موریکونه یاد هدایا و میراث این بزرگ افتاد. هانس زیمر، آهنگساز بزرگ سینما در گفت وگوی بی. بی. سی گفت: موریکونه به نوعی یک نماد بود و می دانیم که نماد ها از بین نمی فرایند و همواره ماندگار خواهند بود. او اضافه نمود: موسیقی او همواره برجسته بود و با قوت عاطفی و تفکر عالی ساخته و اجرا می شد.

درگذشت موریکونه در میان دیگر سینماگران نیز با واکنش روبرو شد. ادگار رایت، کارگردان سرشناس سینما گفت که موریکونه می توانست یک فیلم متوسط را به فیلمی که باید دید، تبدیل کند. او می توانست یک فیلم خوب را به هنر و یک فیلم عالی را به افسانه بدل کند. او استاد ساخت جواهرات سینمایی بود.

آنتونیو باندراس هم نوشت: با غمی بزرگ با استاد بزرگ سینما وداع می کنیم. استادی که با موسیقی هایش در خاطرات مان زنده خواهد ماند. از نگاه دیو لنکستر، سینماگر مستقل آمریکایی هم موریکونه موسیقی فیلم را با هر اثری که ساخت، چه با وسترن های کم هزینه اسپاگتی، چه با درام های احساسی و چه حتی با حماسه های بزرگ هالیوودی، غنی تر کرد.