نظر شاعران درباره طرح طنز کوویدیه
به گزارش وبلاگ عینک پرادا، کوویدیه با اقتراح از اشعار شعرای نامی کشور مانند حافظ، سعدی، خیام، شهریار، نیما و بسیاری دیگر از شاعران به زبان طنز، مسافران مترو را به رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک دعوت می نماید. حالا نظر شاعران در این باره خواندنی است.
به گزارش وبلاگ عینک پرادا و به نقل از فارس ، در این روزهای همه گیری بیماری کرونا که زندگی عادی و روزمره مردم را دچار اختلال کرده، هر روز آمار تعداد بیماران و درگذشتگان بر نگرانی ها می افزاید. ضمن این که تمام دستگاه ها و ارگان ها مربوطه نیز به طور مستمر مردم را رعایت مواردی هم چون ماندن در خانه، رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک توصیه می کنند.
در این بین اما معاونت امور فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره برداری متروی تهران در قالب های مختلف شهروندان را به رعایت نکات بهداشتی دعوت می نماید. در ادامه این برنامه ها که با هدف اطلاع رسانی و آموزش شهروندی به مسافران کلان شهر زیرزمینی تهران اجرا می گردد پویشی با عنوان کوویدیه در قالب طرح های گرافیکی در سطح ایستگاه های متروی تهران به نمایش گذاشته شده است.
در این طرح ها با اقتراح از اشعار شعرای نامی کشور مانند حافظ، سعدی، خیام، شهریار، نیما و بسیاری دیگر از شاعران به زبان طنز، مسافران مترو را به رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک دعوت می کنند تا هم موجب ارتقا سطح فرهنگی مسافران گردد و هم فضای پر از نگرانی و اضطراب آن ها را تلطیف کرده و باعث گردد لبخندی هر چند کوتاه بر لبان مسافران خسته مترو گردد.
این پویش فرهنگی با استقبال مسافران متروی تهران روبرو شد و بعضی دیگر از شهروندان نیز این حرکت را توهین به مفاخر ادبی کشور دانسته و خواهان تجدید نظر در ادامه این پویش شدند. به همین منظور با چند تن از صاحب نظران در عرصه شعر و ادبیات فارسی صحبت کردیم و نظر ایشان را درباره پویش کوویدیه جویا شدیم.
عبدالجبار کاکایی
عبدالجبار کاکایی، شاعر و ترانه سرای بنام کشور نظر خود را این گونه عنوان می نماید: اتفاقا گروه فرهنگی ما در شورای زیباسازی شهر تهران به دنبال اجرای طرحی مشابه بودیم که معاونت امور فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره برداری متروی تهران در اجرای این طرح با عنوان کوویدیه پیش قدم شد.
او با تأکید بر لزوم استفاده طنزگونه از اشعار عظیمان شعر فارسی به جهت از بین رفتن فضای خشک و دستوری در جامعه، گفت: نباید مدام با شهروندان به وسیله امر و نهی در بیلبوردهای خیابانی تبادل نظر گردد. گاهی اوقات بهتر است که فضای شهر متفاوت و آمیخته با طنز گردد.
این شاعر ایرانی با بیان این که نباید برای فرهنگ سازی در جامعه به صورت دستورالعملی صحبت کرد، اضافه نمود: اقدامات و طرح های اجتماعی باید به گونه ای باشد که محیط شهری جذابی برای شهروندان ایجاد گردد.
کاکایی ضمن اعلام موافقت با اجرای طرح کوویدیه و چنین طرح های مشابهی، گفت: صندلی شاعران عظیم ایرانی به حدی تثبیت شده است که این شوخی و مزاح ها قرار نیست هیچ لطمه و ناراحتی برای صندلی آنان ایجاد کند. بسیاری از شاعران ایرانی در آثار خود به زبان طنز شعر سروده اند. برای مثال در بخش سرانجامی دیوان سعدی دارای هجویات و طنزیات بسیاری است یا بسیاری از اشعار حافظ، ابیات طنازانه زیبایی دارد.
این شاعر و ترانه سرای ایرانی با اشاره به این که بیشتر شاعران عظیم و نام آور ایرانی اهل بذله گویی و لطیفه گویی بوده اند، اضافه نمود: استفاده طنزگونه از آثار این عظیمان به منظور پایین آوردن شأن مفاخران ایرانی تلقی نمی گردد. در روزگار حاضر، فراموشی شاعران عظیم مهم تر است یا یادآوری این اشعار. باید از زمانی ترسید که نام و اشعار شاعران ایرانی بر زبان هیچ شهروندی جاری نگردد.
سعید بیابانکی
سعید بیابانکی یکی دیگر از کسانی است که از این طرح حمایت می نماید و از منتقدان می خواهد که به منابع معتبر در این زمینه مراجعه کنند. او می گوید: نقیضه سازی یک هنر و تکنیک در راستای ایجاد طنز است و اتفاقا زنده یاد مهدی اخوان ثالث کتابی با عنوان نقیضه و نقیضه سازان نوشته است و از علاقمندان دعوت می کنم که این کتاب را حتما مطالعه کنند و ببینند که در طول تاریخ ادبیات این یک روال بوده است یعنی نه تنها وهن آثار مشهور ادبی نیست بلکه در راستای انتشار مجدد آن آثار موثر است به این لحاظ که معمولا نقیضه بر روی آثار مشهور انجام می گردد. نه تنها در شعر بلکه در سینما و رمان هم دیده می گردد.
وقتی یک اثر به شهرت و مقبولیت می رسد بعضی هنرمندان که در زمینه طنز فعالیت می کنند از این آثار در راستای ایجاد فضای طنز استفاده می کنند و مفهوم تازه ای را می آفرینند که این وهن نیست بلکه یک شیوه است و همواره معمول و از دوره های پیشین هم مرسوم بوده و مختص به امروز نیست و اتفاقا بعضی از آثار مشهور به واسطه همین نقیضه گویی ها مورد استقبال مجدد نهاده شده است. زیرا با خواندن این نقیضه ها مردم به اصل شعر یا اثر مراجعه می کنند. کسانی که به این طرح انتقاد دارند یا طنز را نمی شناسند و یا با تاریخ طنزپردازی آشنا نیستند. طرح کوویدیه هم که در مترو اجرا شده است کار تازه ای است؛ آن هم در روزگاری که همه درگیر این بیماری شده اند می توانند هم لبخندی به لب داشته باشند و هم توصیه ایمنی شاعرانه طنزآمیز هنرمندانه ببینند.
بیابانکی در ادامه می گوید: خود من کتابی دارم با عنوان ضد حالات که با اشعار حافظ شوخی شده است که مورد استقبال اساتیدی همچون جناب بهاءالدین خرمشاهی به عنوان حافظ شناس نهاده شد. در این زمینه شاعرانی هم چون ناصر فیض و عمران صلاحی هم فعالیت دارند و حتی مرحوم کیومرث صابری فومنی یا همان گل آقا نیز این نقیض گویی را انجام داده است.
عباس حسین نژاد
عباس حسین نژاد، نویسنده، فعال فرهنگی، رسانه و فضای مجازی درباره پروژه کوویدیه در متروی تهران و بعضی نقدها به نحوه اجرای این پروژه در زمینه استفاده از شاعران عظیم در مقوله طنز و مقابله با کرونا گفت: شوخی با شعر از قدیم وجود داشته است و با اشعار عظیمان همواره این شوخی شده است که به آن نقیضه نویسی یا پارودی می گویند. شاید کلمه ماسک در این اشعار به درستی ننشسته باشد اما این شوخی همواره وجود داشته است.
این نویسنده گفت: در طنزنویسی احتیاج جدی به ظرافت داریم و اگر رندی(که در اشعار شاعران عظیم است موجود است) رعایت نگردد منجر به آسیب خواهد شد. در بحث شعر در این پروژه نیز مسأله توهین مطرح نیست و می توان گفت شاید کلمه ماسک به خوبی در طنزسرایی استفاده نشده است.
او ادامه داد: تصاویر (شاعران عظیمی که ماسک بر صورت دارند) اتفاق خوب و قابل توجهی بود ما نیز به دلیل شرایط کرونا به عنوان ناشر در کتابی با عنوان روزنامه آب و هوا از خاطرات ناصرالدین شاه منتشر کردیم در تبلیغاتش از همین روش استفاده کردیم و روی صورت ناصرالدین شاه ماسک گذاشتیم.
این فعال فرهنگی در سرانجام گفت: در هر حال به نظر بنده در مخاطبان طنز باید تحمل خود را بالا ببرند تا هم فضای خلاقیت در طنز بیشتر گردد هم جامعه ای انتقادپذیر و رو به رشد داشته باشیم.
منبع: جام جم آنلاین